ÇOCUKLUK ÇAĞINDA SEÇİCİ KONUŞMAZLIK
SELEKTİF MUTİZM (SEÇİCİ KONUŞMAZLIK) NEDİR?
Selektif mutizm, genellikle çocukluk döneminde ortaya çıkan ve belirli sosyal durumlarda (örneğin, okul gibi) bazı kişilerle iletişim kurmayı reddetme ya da konuşmama durumu olarak tanımlanır. Çocuklar, aileleri ve tanıdıklarlarıyla rahatça iletişim kurarken, bilinmeyen kişiler ya da yeni ortamlarda konuşmama eğilimindedirler. Bu durum, genellikle kaygı ille ilişkilidir ve çocukların sosyal etkileşimlerini olumsuz etkileyebilir.
Selektif Mutizm, Seçici Konuşmazlık Belirtileri
Selektif mutizm belirtileri, çocuğun sosyal durumlarda konuşma yeteneğini etkileyen belirgin bir çekingenlik ve anksiyete ile karakterizedir. Aşağıdaki belirtiler sıkça görülmektedir:
● Çocuk, tanıdık bir ortamda (ev gibi) rahatça konuşurken, yeni ya da tanımadığı bir ortamda sessiz kalabilir.
● İletişim kurmakta zorluk çeken çocuklar, başkalarıyla etkileşime geçerken genellikle beden dili ya da mimikler kullanır.
● Çocuk, konuşma gerektiren sosyal durumlardan kaçınma eğilimi gösterebilir. Örneğin, bir ziyarete gitmek istemez, okula gitmek istemez
Psikolojik Temeller
Selektif mutizm genellikle gelişimsel bir anksiyete bozukluğu olarak kabul edilir. Çocuklar, sosyal etkileşimlerde kaygı hissetmeye başladıklarında, çevrelerinde beklenen sosyal davranışları yerine getirememe korkusuyla bu tür bir davranış geliştirebilirler.
Ayrıca selektif mutizm psikolojik olarak;
● Aile içinde aşırı koruma, kaygı ya da güven eksikliği gibi durumlar
● Yeni okula başlama ya da farklı sosyal ortamlara katılma
● Çevresinde konuşmayan ya da sosyal etkileşimde bulunmayan bireylerden bu davranışları gözlemleme
● Belirli bir durumda konuşmamanın “güvenli” bir seçenek olduğunu düşünme
gibi temellere de dayanabilmektedir.
Müdahale Yöntemleri ve Terapi Süreci
Selektif mutizm tedavisinde çeşitli yöntemler kullanılabilir, ancak en etkili sonuçlar genellikle çocuğa özel bireysel yaklaşımlarla elde edilir.
Bilişsel-Davranışsal Terapi (BDT), Aile Terapisi ve Oyun Terapisi selektif mutizm vakalarında sıklıkla kullanılan müdahale yöntemlerindendir.
Selektif Mutizmde Oyun Terapisi Kullanımı
Oyun terapisi, çocukların kendilerini ifade etmelerine ve duygusal sorunları anlamalarına yardımcı olan etkili bir psikoterapi yöntemidir. Özellikle selektif mutizm gibi anksiyete ile ilişkilendirilen durumlarda, oyun terapisi çocukların kelimeleri kullanmadan duygularını ve düşüncelerini ifade etmelerini sağlar. Çocuklar, oyun yolu ile güvenli bir ortamda özgürce kendilerini, duygularını ortaya koyabilirler.
Selektif mutizm tedavisinde oyun terapisi, çocukların kendilerini ifade etmesi ve sosyal kaygılarını yenmeleri için çok değerli bir araçtır. Oyun terapisi ile çocuklar, sosyal çevreleri ile etkileşim kurma konusunda daha fazla güven geliştirebilirler. Erken müdahale ve yapılandırılmış bir oyun terapisi süreci, çocukların iletişim becerilerini geliştirirken, kaygılarıyla başa çıkmalarına yardımcı olabilir.
Oyun Terapisi Süreci
Oyun terapisinin ilk adımı, çocuğa güvenli ve destekleyici bir ortam sunmaktır. Terapist, çocukla güven bağı kurarak, onun rahatsız hissetmediği bir atmosfer yaratır. Çocuklar, terapist tarafından sunulan çeşitli oyuncaklar, oyun kartları ve hikaye setleri ile oynadıkları zaman, kendilerini ifade etme fırsatı bulurlar. Bu süreç, çocuğun korkularını ve anksiyetesini oyun aracılığıyla dışa vurmasına olanak tanır.
Terapist, çocuğun oyununu gözlemleyerek, onun içsel çatışmalarını ve duygusal durumunu anlamaya çalışır. Oyun sırasında çocuğun davranışlarını yansıtmak, çocuğun kendisini daha iyi anlamasına ve sorunları üzerinde düşünmesine yardımcı olabilir.
Oyun Terapisinin Faydaları
Birçok çocuk, duygu ve düşüncelerini sözel olarak ifade etmekte zorluk yaşayabilir. Oyun terapisi, çocukların kelimeler kullanmadan kendilerini ifade etmelerini sağlar. Bu, özellikle sosyal ortamlarda konuşma korkusu yaşayan çocuklar için çok faydalıdır.
Oyun terapi sürecinde çocuklar, stres ve kaygı gibi duygularını keşfetme fırsatı bulurlar. Oyun, çocuklara bu duygularla başa çıkma yollarını öğrenmeleri için bir alan sağlar. Ayrıca oyun terapisi, çocukların çeşitli duygusal durumları anlamalarına ve yönetmelerine yardımcı olur. Böylece, çocuklar, duygusal tepkilerini ve davranışlarını daha iyi düzenleyebilirler.