En Yaygın Psikolojik Sorunlar Nelerdir? Türkiye ve Kayseri Perspektifinden Bir Bakış
Psikolojik sorunlar, toplumun her kesimini etkileyen ve oldukça yaygın görülen sağlık durumlarıdır. DSM Psikoloji Kayseri olarak, klinik pratiğimizde ve yapılan epidemiyolojik araştırmalara dayanarak, Türkiye'de ve özellikle Kayseri'de en sık karşılaşılan psikolojik sorunları sizler için derledik. Bu liste, danışanlarımızın en sık başvuru nedenlerini yansıtmaktadır.
1. Depresif Bozukluklar (Majör Depresyon)
Yaygınlık: Dünyada ve Türkiye'de en yaygın psikolojik sorunlardan biridir. Kayseri psikolog ofislerine yapılan başvuruların önemli bir kısmını oluşturur.
Nasıl Anlaşılır? En az iki hafta boyunca, hemen her gün, gün boyu süren çökkün duygudurum, ilgi ve zevk almada belirgin azalma (anhedoni), enerji düşüklüğü, uyku ve iştah değişiklikleri, değersizlik ve suçluluk duyguları, odaklanma güçlüğü ile karakterizedir. Kayseri'de ekonomik kaygılar, işsizlik ve sosyal destek sistemlerindeki değişimler depresyon riskini artırabilir.
2. Anksiyete (Kaygı) Bozuklukları
Anksiyete bozuklukları, kendi içinde birçok alt türü olan en yaygın grup sorunlardır. Kayseri psikoloji kliniklerinde en sık görülen türler:
• Yaygın Anksiyete Bozukluğu (YAB)
Günlük olaylar ve aktiviteler hakkında aşırı, kontrol edilemeyen ve kronik endişe (en az 6 ay). Kas gerginliği, huzursuzluk, kolay yorulma, odaklanma güçlüğü ve uyku problemleri eşlik eder. Kayseri'nin yoğun iş ve trafik temposu bu durumu tetikleyebilir.
• Panik Bozukluk
Beklenmedik ve tekrarlayan panik ataklar (ani yoğun korku, çarpıntı, terleme, nefes darlığı, ölüm korkusu) ve bu atakların tekrarlayacağına dair sürekli kaygı duyma ("beklenti anksiyetesi") ile karakterizedir.
• Sosyal Anksiyete Bozukluğu (Sosyal Fobi)
Başkaları tarafından olumsuz değerlendirilme, rezil olma veya utanç duyma korkusunun yarattığı, sosyal performans gerektiren durumlardan belirgin ve kalıcı korku. Kayseri gibi sosyal etkileşimin ve "el alem" kaygısının yoğun olduğu şehirlerde sık görülür.
• Özgül Fobiler
Belirli bir nesne veya duruma karşı (yükseklik, uçak, hayvan, kan, iğne gibi) aşırı ve mantıksız korku.
3. Travma ve Stresörle İlişkili Bozukluklar
Travma Sonrası Stres Bozukluğu (TSSB): Travmatik bir olaya maruz kaldıktan sonra ortaya çıkar. Olayı yeniden yaşama (flashback'ler, kabuslar), travmayı hatırlatan uyaranlardan kaçınma, aşırı uyarılmışlık hali (hipervijilans) ve olumsuz duygu-düşünce değişiklikleri ile kendini gösterir. Kayseri'de deprem bölgesi olması nedeniyle bu konuda farkındalık önemlidir.
4. Obsesif-Kompulsif ve İlişkili Bozukluklar
Obsesif-Kompulsif Bozukluk (OKB): İstenmeyen, tekrarlayıcı ve rahatsız edici düşünceler (obsesyonlar - örn: mikrop bulaşma korkusu) ve bu düşüncelerin yarattığı sıkıntıyı azaltmak için yapılan tekrarlayıcı davranışlar veya zihinsel eylemler (kompulsiyonlar - örn: aşırı el yıkama) ile karakterizedir.
5. Uyku-Uyanıklık Bozuklukları
İnsomnia (Uykusuzluk): Uykuya dalmada, uykuyu sürdürmede güçlük veya sabah çok erken uyanma ve tekrar dalamama. Sıklıkla depresyon ve anksiyete ile birlikte görülür. Kayseri'deki danışanlarımız arasında oldukça yaygın bir şikayettir.
6. İlişki ve İletişim Sorunları
Resmi bir tanı kategorisi olmasa da, çiftler arası çatışmalar, aile içi iletişim problemleri, aldatma, bağlanma sorunları ve boşanma sürecine uyum, psikologlara en sık başvuru nedenleri arasındadır. Kayseri'de aile danışmanlığı bu alanda önemli bir hizmet sunmaktadır.
7. Uyum Bozuklukları
Belirgin bir stres faktörüne (iş kaybı, taşınma, Kayseri'ye yeni gelme, hastalık, ayrılık) tepki olarak, olaydan sonraki 3 ay içinde gelişen duygusal ve davranışsal belirtiler. Depresif, kaygılı belirtiler veya davranış sorunları şeklinde görülebilir.
8. Somatik Belirti ve İlgili Bozukluklar
Tıbbi bir durumla tam açıklanamayan, kişide belirgin sıkıntıya ve işlev kaybına yol açan fiziksel belirtiler (ağrı, yorgunluk, mide-bağırsak şikayetleri, nörolojik belirtiler). Kişi, bu belirtiler hakkında aşırı düzeyde kaygı, endişe ve zaman harcar. Kayseri'de birçok danışanımız, önce çeşitli tıp doktorlarına başvurmuş, bir sorun bulunamayınca psikolojik kökenli olduğu düşünülerek bize yönlendirilmiştir.
9. Yeme Bozuklukları
Anoreksiya Nervoza, Bulimia Nervoza ve Tıkınırcasına Yeme Bozukluğu özellikle genç kadınlarda görülen, yeme davranışı, beden algısı ve kilo ile ilgili aşırı takıntıların olduğu ciddi bozukluklardır.
10. Madde Kullanımı ile İlgili Bozukluklar
Alkol, sigara ve diğer maddelerin zararlı kullanımı veya bağımlılığı. Sıklıkla diğer psikiyatrik bozukluklarla (depresyon, anksiyete) birlikte görülür (komorbidite).
Kayseri'ye Özgü Gözlemler ve Risk Faktörleri
DSM Psikoloji Kayseri olarak, şehrimizdeki sosyokültürel yapının bazı sorunları tetikleyebildiğini gözlemliyoruz:
• Göç ve Uyum: Kayseri'ye farklı şehirlerden göç, uyum sorunlarını ve yalnızlık hissini artırabilir.
• Ekonomik Dalgalanmalar: İşsizlik ve geçim sıkıntısı, depresyon ve kaygı bozuklukları için önemli risk faktörleridir.
• Toplumsal Beklentiler: "El alem ne der?" kaygısı, sosyal fobi ve performans kaygısını besleyebilir.
• Aile İçi Dinamikler: Geleneksel aile yapısı içindeki roller ve çatışmalar, ilişki sorunlarına yol açabilir.
Ne Zaman Yardım Almalı? DSM Psikoloji Kayseri'den İpuçları
Yukarıda bahsedilen belirtiler:
• Şiddetli ise ve kişinin günlük işlevlerini (iş, okul, ilişkiler) bozuyorsa,
• İki haftadan uzun süredir devam ediyorsa,
• Kişinin veya çevresindekilerin yaşam kalitesini belirgin şekilde düşürüyorsa,
• Kendi başına baş etmekte zorlanılıyorsa,
profesyonel psikolog veya psikiyatrist desteği almanın zamanı gelmiştir.
DSM Psikoloji Kayseri'de Tedavi Yaklaşımımız
Bu yaygın sorunların her biri için kanıta dayalı tedavi yöntemleri mevcuttur. Kayseri psikolog ekibimiz, kişiye özel planlar oluşturarak şu yöntemleri kullanır:
• Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT): Depresyon, anksiyete, OKB, uykusuzluk için altın standart.
• EMDR Terapisi: Travma (TSSB) ve kaygı bozukluklarında son derece etkili.
• Şema Terapi: Kronik ve tekrarlayan depresyon, ilişki sorunları ve kişilik örüntüleri için.
• Çift ve Aile Terapisi: İlişki sorunlarında.
• Psikiyatri İş Birliği: İlaç tedavisi gerektiğinde, Kayseri'deki uzman psikiyatristlerle koordineli çalışma.
Sonuç
Psikolojik sorunlar, utanılacak veya saklanacak durumlar değildir. Tıpkı fiziksel hastalıklar gibi yaygındır ve tedavi edilebilir. En yaygın sorunların farkında olmak, erken müdahale şansını artırır. DSM Psikoloji Kayseri olarak, bu sorunlarla mücadele eden herkese, etkili, güvenli ve kişiye özel tedavi seçenekleri sunmaktan gurur duyuyoruz. Unutmayın, ruh sağlığınıza yatırım yapmak, yaşam kalitenize yapılan en değerli yatırımdır.