Mahşetin 4 Atlısı
Evlilik ve boşanma konusunda 3.000 den fazla çiftle çalışarak kadın erkek ilişkilerini bitiren etmenleri araştıran Dr.John ve Julie Gottman danışmaya gelen çiftleri gözlemleyip kendilerine özgün bir metot kullanarak çiftlerin ilk beş yıl içinde evliliklerinin süreceği ya da boşanacakları tahmin ederler ve bu tahminleri %94,7 oranında doğru çıkmaktadır. Bu kadar yüksek oranda tahminlerinin doğru çıkmasındaki etmenlere bakıldığında iletişimlerinde mahşerin 4 atlısını kullanma durumlarını gözlemledikleri, eğer bu 4 atlıyı çok sık kullanıyorlarsa ilişkinin sonuna yaklaştığını göstermektedir.
Mahşerin 4 atlısı; Eleştiri, Savunma, Duvar örme ve Aşağılamadır.
Eleştiri; Karşımızdaki insanda sürekli yanlışlar ve hatalarını gözlemlemek ve yargılamaktır. Düşündüğümüzün aksine ‘ yapıcı ‘ olduğunu iddia ettiği birçok şeyde aslında eleştiridir. Eleştiride yapılan en büyük hata aslında yapılan davranıştan ziyade karakter ve kişilik özelliklerini eleştirmeleridir. ‘Şu ana kadar neyi doğru yaptın ki, sen hep yanlış anlarsın, abartıyorsun…’ gibi yargıları içeren sözler eleştiridir. Sürekli eleştiriye maruz kalan insanlar sorun ve problemlerin kaynağının sadece kendisi olduğunu düşünüyor bu durum kendilerini yetersiz hissetmelerine neden oluyor ilişki içerisinde takdir ihtiyacı karşılanmadığı için de yalnızlaşır.
Savunma ise ikili ilişkilerde sürekli eleştirinin olduğu ortamda savunmaya geçmekte bir süre sonrada bu davranışı partnerini suçlama biçiminde karşımıza çıkmaktadır. Çiftlerin karşısındaki partnerini dinlemeden kendilerini savunuyor olmaları aslında ilişki içerisindeki sorumluluklarında kaçtığını göstermektedir. Birey kendi davranışlarını sürekli normalleştirirken partnerine ise bu davranışı sen daha çok yapıyorsun diyerek suçlaması sonrasında diğer partnerin kendisini savunmaya geçmesine sebep olmaktadır. Bu şekilde de sorunlara çözüm bulunamıyor.
Duvar Örme partnerler arasında sıklıkla görülen bir durumdur. Çiftlerden birisi yolunda gitmeyen durumlar karşısında çözüm arayışı içerisinde bunları dile getirirken diğer partner sessiz kalmakta, bu durum normal gibi karşılansa da ilişki içerisinde bir süre sonra sorun ve problemleri dile getiren birey duygusal olarak değersizlik ve eşi tarafından duyulmaması dolayısıyla da sen yoksun mesajı almakta ve öfkelenmektedir. Bu yüzden tartışmalarda eşlerden birinin ‘susma tepki ver, düşüncelerini belirt’ serzenişi ile sıklıkla karşılaşılmaktadır.
Aşağılama ilişki içerisindeki en olumsuz ve en yıkıcı olanır. Saygının temelden sarsılan bir yerde sağlıklı bir ilişkiden bahsedilemez. Bireyin doğrudan kişiliğine saldırı vardır ve bireyde değersizlik duygusunda sebep olmaktadır. Eşle konuşurken sadece sözler değil beden dili ile de surat ifadelerinde aşağılayıcı tutum sergilemesi söz konusudur. Partnerle dalga geçmek lakap takmak gibi durumlar ilişkiyi temelden sarsmaktadır. Aşagılamada partnerine sadece ilişki içerisinde değil sen bir birey ve insan olarak da kötüsün, beceriksizsin, yetersizsin…gibi imalarda ve davranışlarda bulunulduğu için kişinin benlik algısında ve öz saygısında da zedelenme olmaktadır.