FİLİAL OYUN TERAPİSİ
‘’Ebeveyn-Çocuk İlişkisi Üzerine Odaklanan Bir Oyun Terapisi Yaklaşımı: Filial Terapi’’
FİLİAL OYUN TERAPİSİ NEDİR?
Filial terapi, ebeveynleri çocukları ile çocuk merkezli oyun terapisi seansları yürütmeleri konusunda eğitmeyi ve onlara bu seanslarda rehberlik etmeyi amaçlayan yapılandırılmış, kısa süreli bir oyun terapisi modelidir.Filial oyun terapisi, çocuklarla ebeveynleri arasındaki ilişkiyi güçlendirmeyi amaçlayan ve ebeveynlerin yeni ve etkili ebeveynlik becerileri edinmesini temel alan bir terapötik yaklaşımdır.
Bu terapi yöntemi, çocukların duygularını, düşüncelerini ve deneyimlerini oyun yoluyla ifade etmelerini teşvik ederken, ebeveynleri de çocuklarının ihtiyaçlarını daha iyi anlamaları ve destek olmaları için eğitmeye odaklanır.
Filial terapi, hümanistik, psikodinamik, bilişsel, kişilerarası, bağlanma, davranışsal, aile sistemleri ve toplum psikolojisi gibi kuramlardan faydalanılarak geliştirilmiştir. Filial terapi, her şeyden önce bir aile terapisi modelidir fakat ebeveyn-çocuk ilişkisini kuvvetlendirmek ve problemleri çözmek için oyunun gücünü kullanır.
Kuramın önemli isimlerinden olan Rise Van Fleet, Filial Terapi sürecinde; Ebeveynleri gelişim sürecine terapötik bir araç olarak dahil eder ve ebeveynleri kendi çocukları hakkında dünyanın en iyi uzmanı olarak görür. Çünkü ebeveynlerin çocuklarıyla çatışmalı ve zarar görmüş ilişkileri de olsa, ebeveynlik becerileri zayıf da olsa, çocuklarıyla birlikte yaşadıkları için çocuklarının tepkilerini, ilgilerini, eğilimlerini herhangi bir terapistten çok daha iyi bilirler ve ilişkileri samimidir.
FİLİAL OYUN TERAPİSİNİN TEMELLERİ NELERDİR?
Filial oyun terapisinin temel prensipleri şunlardır:
Oyun Yoluyla İletişim: Çocuklar, oyun aracılığıyla duygularını ve düşüncelerini ifade etme eğilimindedir. Filial oyun terapisi, bu oyunu bir iletişim aracı olarak kullanır.
Ebeveyn Eğitimi: Ebeveynler, çocuklarıyla oyun oynarken etkili iletişim kurmayı öğrenirler. Bu, çocuklarının duygusal ihtiyaçlarını anlamalarına ve karşılamalarına yardımcı olur.
Bağlantının Güçlendirilmesi: Terapi sürecinde ebeveynler, çocuklarıyla olan bağlarını güçlendirir. Bu süreç, çocukların güvenli bir ortamda hissetmelerine ve ebeveynleriyle daha sağlam bir ilişki kurmalarına olanak tanır.
Duygusal Destek: Terapinin bir diğer amacı da çocukların duygusal sağlığını desteklemektir. Ebeveynler, çocuklarının duygusal zorluklarını tanıma ve onlarla başa çıkabilme becerilerini geliştirir.
Filial oyun terapisi, genellikle çocukların davranış problemleri, duygusal zorluklar veya aile içindeki çatışmalar gibi durumlarla başa çıkmalarına yardımcı olmak için kullanılır. Bu terapi, çocukların psikolojik sağlığını geliştirirken aile dinamiklerini de olumlu bir şekilde etkilemeyi hedefler.
FİLİAL OYUN TERAPİSİ NEDEN GEREKLİDİR?
Bernard Guerney 1964 yılında “Journal of Consulting Pscychology”de yayınladığı “Filial therapy: Description and rationale” adlı makale ile filial terapiyi ilk defa tanıtmıştır. Guerney, bu modeli geliştirmesine neden olan konuları şu şekilde açıklamıştır;
1. Çocukların problemleri gerçekten patolojilerinden kaynaklanmıyor, sert disiplin şekli, gerçekçi olmayan beklentiler, çocuğun duygularını anlayamama gibi ebeveynlerin ebeveynlik bilgi ve becerilerinin eksikliğinden kaynaklanıyordu.
2. Ebeveynlerin çocuklarıyla terapötik bir oyunda olmalarının, çocuklarını daha iyi anlamalarını sağlayacağını, çocuklarını ve duygularını yanlış anlama döngüsünü kıracağını düşünmüştür.
3. Ebeveynlere çocuklarının değişimi için terapötik bir sorumluluk verilirse hiçbir şey bilmedikleri bir tedavi yöntemine gösterecekleri tepkiyi göstermeyecek ve dirençleri kırılacaktır.
4. Çocuğun terapistle kuracağı terapötik ilişki, çocuğun ebeveyni ile kuracağı ilişkiden daha etkili olacaktır. Çünkü ebeveynler, çocukların hayatındaki en önemli varlıklardır.
FİLİAL OYUN TERAPİSİNİN AMAÇLARI VE FAYDALARI NELERDİR?
Filial oyun terapisi, çocuklarla ebeveynleri arasındaki ilişkiyi güçlendirmenin yanı sıra aileyi bir bütün olarak güçlendirmeyi amaçlayan bir yaklaşımdır.
Bu amaçları şu şekilde detaylandırabiliriz;
Ebeveynle ilgili;
● çocukları için daha gerçekçi beklentiler geliştirme;
● çocuk gelişimi bilgilerinin artması;
● çocuklarıyla daha yakın ve doyumlu bir ilişki gerçekleştirme;
● çocukların duygularını, düşüncelerini ve davranışlarını anlama becerisi geliştirme;
● çocuklarının gelişimlerinin bir parçası olarak oyunlarına değer vermeleri;
● ebeveynlik beceri ve güvenlerinin artması;
● çocuklarına olan güvenlerinin artması;
● sınır koyma becerilerini geliştirme;
● empati ve kabul etme kapasitelerinin artması;
● çocuklarıyla daha sık oynamaları ve daha keyifli zaman geçirmeleri
● aile içi iletişimin artması;
Çocuklarla ilgili;
● öz saygı ve öz güvenlerini arttırma;
● duyguları yapıcı ve doğru şekilde tanımlama ve ifade etme;
● davranış problemlerini azaltma;
● problem çözme becerilerini geliştirme;
● korku ve diğer duygular üzerinde kontrol sağlama;
● olumlu sosyal davranışlar geliştirme;
● öz düzenlemeyi arttırma;
● ebeveynleri ile güvenli ilişkiler geliştirmesini sağlama;
Tüm aile ile ilgili ise;
● birbirlerinden daha çok keyif almaları;
● mevcut problemleri en temel düzeyde çözmeleri;
● birbiriyle etkileşimlerinin artması;
● kişiler arası iletişim ve problem çözme becerilerinin artması;
daha uyumlu ve aile yaşamından daha fazla doyum alarak işlev göstermeleri
gibi amaçları içermektedir. Sonuç olarak filial terapi, aile içinde ebeveyn çocuk ilişkisini güçlendirmeye odaklanırken eşler arasındaki işbirliğini ve tüm ailenin işleyişini de geliştirir
FİLİAL TERAPİ HANGİ DURUMLARDA KULLANILIR?
Filial terapi, çeşitli durumlarda ve sorunlarda kullanılabilecek etkili bir yaklaşımdır. Filial terapinin özellikle faydalı olabileceği bazı durumlar şunlardır;
Davranış Problemleri: Çocukların asilik, saldırganlık, çok fazla hayal gücü (mümkün olduğunca) gibi davranışsal sorunları olduğunda, filial terapi yöntemleri çocukların duygularını anlamalarına ve bu sorunları yönetmelerine yardımcı olabilir.
Duygusal Zorluklar: Anksiyete, depresyon, ayrılma korkusu ve düşük özsaygı gibi duygusal zorluklar yaşayan çocuklar için filial terapi, duygularını ifade etme ve bu duygularla başa çıkma becerileri kazandırabilir.
Aile İçi İletişim Problemleri: Ebeveyn-çocuk iletişimindeki kopukluk ve yanlış anlamalar, familial terapi ile ele alınabilir. Ebeveynler, çocuklarıyla daha etkili bir şekilde iletişim kurmayı öğrenebilirler.
Boşanma veya Aile İçi Çatışmalar: Boşanma gibi zorlayıcı yaşam olayları, çocuklar üzerinde büyük bir etkisi olabilir. Filial terapi, çocukların bu süreçle başa çıkmalarına, süreci sağlıklı bir şekilde geçirmelerine ve ebeveynleriyle ilişkilerini güçlendirmelerine yardımcı olabilir.
Kaygı ve Stres Yönetimi: Özellikle stresli durumlar (okulda yaşanan zorluklar, sosyal kaygılar gibi) yaşayan çocuklar için, filial terapi teknikleri, rahatlama ve başa çıkma becerileri geliştirmek için kullanılabilir.
Özgüven Gelişimi: Özsaygı sorunları yaşayan çocuklar, filial terapi aracılığıyla kendilerini ifade etme ve kendi yeteneklerini keşfetme fırsatı bulabilirler.
Gelişimsel Problemler: Özel ihtiyaçları olan çocuklar (örneğin, otizm spektrum bozukluğu) için de filial terapi, ebeveynlerin bu çocukların ihtiyaçlarını anlamalarına ve onlara destek olmalarına yardımcı olabilir.
Genel olarak, filial terapi, çocukların ve ebeveynlerin birbirlerini daha iyi anlamalarını ve daha sağlıklı bir ilişki geliştirmelerini destekleyen bir yaklaşımdır. Bu anlamda çocukları ile sağlıklı ilişkiler geliştirmek isteyen her aile filial terapiye başvurabilir.