KİTAPLARIN HİTAPLARI: BİBLİYOTERAPİYLE İÇSEL YOLCULUK
BİBLİYOTERAPİ NEDİR?
Bibliyoterapi, kitapları danışma sürecine dahil ederek iyi oluşun, farkındalığın artması
yönünde edebiyat yoluyla okuyucu ve kitabın içeriği arasında iletişim kurma sürecidir.
Bibliyoterapi doğru kitap ve doğru kişinin doğru zamanda buluşmasıyla kurulan ilişkidir. Bu ilişki, bir psikolojik danışmanın denetiminde kurulabildiğinde okuyucu, duygusal sorunlarıyla yüz yüze gelebilir ve olumlu değişimler yaşayabilir (Philpot, 1997). Bireylerin hayatında her an meydana gelebilecek günlük, sıradan sorunların çözümünde kullanılabileceği gibi, daha yoğun ve karmaşık duygusal problemlerin ele alındığı psikolojik destek süreci içerisinde de faydalanılabilir. Bunların yanı sıra, kişilerin içinde bulundukları gelişim dönemine dair durumlarını ve ihtiyaçlarını tanıyabilme ve
karşılayabilmelerine yardım sunmak amacıyla kullanıldığında da faydalı ve etkili
olabilmektedir. Genel olarak klinik bibliyoterapi ve gelişimsel bibliyoterapi olarak iki tür kullanımı bulunmaktadır. Genellikle gelişimsel bibliyoterapi daha yaygın olarak kullanılmaktadır. Gelişimsel bibliyoterapi, normal gelişim süreci içerisinde karşılaşılabilen günlük yaşama dair sorunları önleyebilmek ya da sorunlarla daha etkili bir biçimde baş edebilmek için kullanılmaktadır. Büyüme süreci, değişim ve bireyin bu süreç içerisinde kitaplardan yararlanarak yakalayabildiği, kendine iyi gelebilen iyileştirici ögeleri keşfedebilmesidir.
BİBLİYOTERAPİNİN AMAÇLADIKLARI VE FAYDALARI
Bibliyoterapi danışanın ve/veya okuyucunun edebi bir eserle buluşmasıdır. Edebiyat
sayesinde okuyucunun kişiliği ve edebi eser arasında dinamik bir ilişki kurulmaktadır.
Okuyucu kahramanın dünyasına girerek bir süre boyunca başka bir gözle dünyaya bakma fırsatı yakalamaktadır. Bireyin kendisine farklı bir yönden bakması onun içgörü kazanmasını da sağlayabilmektedir. İçinde bulunulan gelişim özelliklerine dair farkındalıklar kazanırken günlük hayatı daha verimli sağlayabilmeye imkan sunabilmektedir. Yalnızlık hissinin azalması ve okuyucunun bazı problemleri sadece kendisinin yaşamadığını aksine diğer insanların da benzer sorunları olabileceğini görmeyi sağlar. Kendi durumuna dair farklı bir ifade biçimiyle karşılaşmayı sağlayarak kendini ifade etme becerisini artırabilir. Duygusal boşalım yaşama ve katarsis yaşamayı sağlar. Travma sonrası destekleyici bir unsur olarak kullanılabilmekte böylece kişinin yalnız ve çaresiz olmadığına dair farkındalık kazandırabilir.
KİMLER İÇİN UYGUNDUR?
Bibliyoterapi belirli bir yaş dönemiyle kısıtlı olmayıp farklı yaşlarda ve farklı konularda
başvurulabilecek bir araçtır. Çocukluk döneminde kardeş kıskançlığı, akran zorbalığı, korkular vb. Farklı amaçlar için kullanılabilir. Ergenlik döneminin kendine has bazı özellikleri için de başvurulabilir: Kimlik arayışı, arkadaşlık ilişkileri, aile çatışmaları
Yetişkinler için depresyon, anksiyete, yaşam krizleri, anlam arayışları gibi durumlarda
faydalanılabilir. Yaşlılık döneminde yine o dönemin özellikleri için faydalı olabilir örneğin yalnızlık duygusu, geçmişe bakış, kayıp durumlarında işlevsellik katabilmektedir. Yukarıda farklı yaş dönemleri için genel olarak o dönemlerde rastlanılan problemler için kullanılmasının yanı sıra daha önce bahsettiğimiz gibi gündelik hayatın sıradan akışkanlığı içerisinde de farkındalık artırıcı ve paylaşım sağlayan bir unsur olarak başvurulabilir.
HANGİ TÜR KİTAPLAR UYGUNDUR?
Farklı türlerden faydalanılabilir ama öncelikle dikkat edilmesi gereken bir husus seçilen
eserin edebi bir nitelik taşımasıdır.
SINIRLILIKLARI
Farklı birçok alan ve konuda faydalanılmasının yanı sıra kitap tek başına destekleyici bir unsur olamayabilir ve danışma sürecinin tamamını kapsamaz. Süreç içerisinde rehberlik gerekebilmektedir. Her zaman yarar sağlamayabilir. Yararlı olabilmesi için kişinin okumaya dair istekli olması önemlidir. Sonuç olarak diyebiliriz ki insan insanı hikayesiyle tanır. Herkesin hikayesi etkilemeyebilir ya da farkındalık kazandırmayabilir. Ama herkesin bir hikayesi ve hikayesine temas edecek birileri vardır. Bibliyoterapide bu kitabın kahramanıdır. Kitabın kapağını açtıktan sonra okuma sürecinde benlikten geçerek karakterle “biz” duygusu tadılabilir ve kitabın kapağı kapandığında benliğine yeni bir fırça değmiş biri olarak hayata devam ederiz.