TATİLDE ÇOCUĞUMUN HUYU SUYU DEĞİŞTİ!
Tatil dönüşü ebeveynlerden;
‘Tatilde resmen çocuğumun huyu suyu değişti’’ ‘’Çocuk bambaşka birine dönüştü’’ ‘’Birden büyüdü resmen’’.... gibi cümleleri ve yakınmaları sık sık duyuyoruz. Peki ama neden?
Tatil sürecinde çocuklarda davranış değişiklikleri, çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Bu değişiklikler genellikle olumlu yönler taşırken, olumsuz etkiler de gösterebilir. İşte tatil döneminde çocuklardaki davranış değişikliklerinin bazı yaygın nedenleri:
Rutin Değişikliği: Tatil dönemlerinde genellikle uyku, yemek gibi günlük rutinler değişir. Bu durum, çocukların alıştıkları düzeni kaybetmelerine ve buna bağlı olarak huzursuzluk yaşamalarına yol açabilir.
Özgürlük ve Bağımsızlık Hissi: Tatil, çocuklara fazlaca özgürlük tanıyan bir zaman dilimidir. Bu özgürlük, onların kendilerini daha bağımsız hissetmesine neden olabilir. Bu da bazı olumlu davranış değişikliklerine ve özgüven gelişimine fırsat tanır. Bu bağımsız alanda sınırların tamamen ortadan kalkması ise olumsuz davranış değişikliklerine ve sınır problemlerine neden olabilir.
Yeni Deneyimler: Tatil sırasında yeni yerler görmek, yeni insanlarla tanışmak ve yeni aktiviteler deneyimlemek çocukların merakını ve heyecanını artırır. Bu yeni deneyimler, heyecan veya endişe gibi duygularla birlikte farklı davranış değişiklikleri yaratabilir.
Stres ve Anksiyete: Tatil, bazı çocuklar için heyecan verici olabilirken, diğerleri için stres kaynağıdır. Bilinmeyen bir ortamda olmanın getirdiği kaygılar, rutindeki değişime uyum sağlayamama gibi durumlar çocukların davranışlarını etkileyebilir.
Sosyal Etkileşimler: Çocuklar tatil döneminde akranlarıyla ve yeni insanlarla daha fazla vakit geçirir. Bu sosyal etkileşimler, davranışlarını etkileyebilir; olumlu bir ortamda daha mutlu ve uyumlu olabilirken, olumsuz bir grupta daha huzursuz ve tepkisel hale gelebilirler, yeni davranış kalıpları öğrenebilirler.
Aşırı Uyarılma: Tatil sırasında fazladan heyecan verici aktiviteler, çocukları aşırı uyarabilir. Bu durum, dikkat dağınıklığı veya huzursuzluk gibi davranışlara yol açabilir.
Duygusal Gelişim: Tatil, çocukların duygusal gelişimlerine katkıda bulunabilir. Farklı durumlarla başa çıkmayı öğrenmeleri, duygusal ve sosyal becerilerini geliştirmelerine olanak tanır.
Bağlanma İlişkileri: Aileyle geçirilen zaman, çocukların bağlanma sistemlerinde değişiklikler yaratabilir. Çocuklar, aile üyeleriyle daha fazla vakit geçirerek güven duygusu geliştirebilir veya zaman zaman bu durumdan kaynaklı kıskançlık ve rekabet gibi olumsuz davranışlar sergileyebilirler.
Dinlenme ve Yenilenme: Tatil, çocukların fiziksel ve zihinsel olarak dinlenme fırsatı bulduğu bir dönemdir. Bu durum, genel ruh hallerini ve davranışlarını olumlu yönde etkileyebilir.
Bu gibi bir çok faktör, çocuklarda tatil döneminde gözlemlenen belirgin davranış değişikliklerine yol açabilir. Ebeveynler, bu değişiklikleri gözlemleyerek, çocuklarının ihtiyaçlarına uygun bir yaklaşım geliştirmelidir. Sınır ve kurallar konusunda uygun ve sağlıklı bir yol izlenmelidir.
TATİL’DE KURALLAR ORTADAN KALKMALI MI?
Tatil döneminde çocuklara uygun kural ve sınırlar koymak, hem onların özgürce eğlenmelerini sağlamak hem de güvenliklerini korumak açısından önemlidir. Tatilde çocuklara sınır koyarken dikkate alabileceğiniz bazı öneriler:
● Kurallar Belirleyin: Tatil öncesinde çocuklarla birlikte açık ve net kurallar belirleyin. Bu kurallar, güvenlik, uyku saatleri ve oyun süreleri gibi konuları kapsamalıdır.
● Özgürlük ve Sorumlulukları Dengeleyin: Çocukların belli bir özgürlüğe sahip olmalarına izin verin, ancak bu özgürlüğün yanında sorumluluklarının da olduğunu unuttuklarını belirtin. Mesela; belirli saatlerde eve dönmeleri gerektiğini anlamalarına yardımcı olun, denize girebileceği zamanları belirtin.
● Eğlenceli Aktiviteler Sunun: Sınır koyarken bunu sıkıcı hale getirmemeye çalışın. Onlara alternatif ve eğlenceli aktiviteler sunarak dikkatlerini dağıtabilirsiniz. Örneğin, birlikte oyun oynayabilir, dışarıda aktiviteler yapabilir veya sanatsal projelere katılabilirsiniz.
● İletişim Kurun: Çocuklarla açık bir iletişim kurmak, onların sınırların neden gerekli olduğunu anlamalarına yardımcı olabilir. Özellikle güvenlik açısından neden bazı kurallar koyduğunuzu net bir şekildeaçıklayın.
● Esneklik Sağlayın: Beklenmedik durumlar veya özel günler için bazen kuralları esnetmek gerekebilir. Sağlanan esneklik konusunda da açıklamalar yapmak faydalı olacaktır.
● Örnek Olun: Sınırlar koyarken kendiniz de bu kurallara uyun. Çocuklar, ebeveynlerinin davranışlarını model alarak öğrenirler.
● Geri Bildirim Verin: Çocuklar kurallara uyduklarında olumlu geri bildirim verin. Bu, onları motive eder ve sınırların anlamlı olduğunu hissettirir.
● Özgüven Geliştirin: Kendi kararlarını alabilmeleri için çocuklara fırsatlar tanıyın. Kendi sınırlarını belirlemelerine izin vermek, onlara özgüven aşılar ve bağımsızlık kazandırır. Örneğin, tatil aktiviteleri arasında seçim yapmalarına izin vererek onları sürece dahil edebilirsiniz.
● Rutin Oluşturun: Tatilde bile olsa, uygulayacak bir rutin oluşturmak çocuklara güven verir. Uyanmak, yemek yemek ve uyku saatleri gibi temel aktiviteler için bir zaman çizelgesi hazırlamak faydalı olabilir.
● Güvenli Alanlar: Çocukların oynayabileceği güvenli bölgeler belirleyin. Özellikle dış mekan aktivitelerinde, nerelerde oynayabilecekleri ile ilgili net sınırlar koyarak güvenli bir oyun alanı yaratın.
● Amaç Hedefleyin: Çocuklara, tatil boyunca ne gibi hedefler koyabileceklerini veya neler yapmayı istediklerine dair sohbetler yapın. Bu, hem heyecan yaratır hem de sınırları anlamalarına yardımcı olur.
● Teknoloji Kullanımını Sınırlayın: Tatilde teknolojinin aşırı kullanımını sınırlamak, çocukların dışarıda oynamalarını ve sosyal etkileşimlerini artırabilir. Belirli sürelerde teknolojiyi kullanmalarına izin verdiğinizde, bu süreleri net bir şekilde belirtin.
● Bireysel İhtiyaçları Gözetin: Her çocuğun kendine özgü ihtiyaçları ve sınırları vardır. Bu ihtiyaçları göz önünde bulundurarak sınırları belirlemek, onların tatil deneyimini daha olumlu hale getirebilir.
Tatil, hem çocukların hem de ailelerin birlikte vakit geçirdiği özel bir dönemdir. Sınırlar koyarken, aynı zamanda bu anların tadını çıkarmak için esnek olmaya da çalışın. Bu yaklaşım, hem eğlenceli bir tatil geçirmelerine hem de güvenli bir ortamda büyümelerine yardımcı olacaktır.